Lübnan ve Suriye, işbirliği geliştirme yolunda

Lübnan’ın yeni Şam büyükelçisi Saad Zohya 23 kasım tarihinde Suriye cumhurbaşkanı Beşar Esad ile görüşerek güven mektubunu takdim etti.

Ortadoğu’da bulunan Lübnan, küçük bir ülke olmasına rağmen önemli bir ülke sayılır. Belki de bu önemin asıl sebebi, bulunduğu siyasi coğrafi konumu ve direniş eksenindeki mevkisindendir.

Siyasi coğrafi açıdan lübnan kuzeyden ve doğudan Suriye, batıdan Akdeniz ve güneyden de işgal edilen Filistin ile ortak sınırları vardır. Bu coğrafya, Lübnan’ın her zaman “istikrar ve istikrarsızlıktan” oluşan karmaşık bir durum yaşamasına sebep olmuştur, zira Lübnan sadece Suriye ve işgal edilen Filistin topraklarındaki gelişmelerden etkilenmekle kalmayıp, başta Suudi Arabistan olmak üzere bazı ülkelerin içişlerine müdahalesine da şahit olmakta.

Suriye krizinin 2011 yılından başlamasından itibaren Lübnan’a bu olaylardan etkilenmiştir. Bir yandan Suriye’de yaşanan güvensizlik ve terör saldırıları Lübnan’a sıçrarken ülkenin diğer bölgeleri de terör ve patlamalara sahne oldu. Diğer yandan Suriye düzenine karşı olan özellikle Arabistan, Lübnan’daki iktidar sürecine müdahale ederek, Şam ile ilişkisini kesmek için Beyrut’a baskı uyguladı.

Bu bağlamda Suudi hükümetin sabotajları sonucu Lübnan’da 29 mayıs 2014 tarihinden ekim 2016’ya kadar cumhurbaşkanı seçilemezken, Suriye ve Lübnan ilişkileri 2013 yılından itibaren büyükelçi düzeyinden müsteşarlığa geriledi fakat hiçbir zaman kesilmedi. Ekim 2016’da Michel Aoun’un cumhrubaşkanı seçilmesi ve Saad Hariri’nin başbakan olarak atanması ile ülkede oluşan siyasi boşluğun dolması ardından Beyrut ve Şam ilişki düzeyi giderek yükselmeye başladı.

Bu bağlamda Lübnan sanayi bakanı Hüseyin el-Hac Hasan ve tarım bakanı Gazi Ze’iter Ağustos 2017’de onlarca iş adamı ile birlikte uluslararası Şam fuarına katılmak için Şam’a gittiler. Lübnan’ın yeni Şam büyükelçisi Saad Zohya da 4 yılın ardından Şam’a atanan ilk Lübnan büyükelçisi olarak güven mektubunu Esad’a takdim etti.

İki ülke arasında ilişki düzeyinin son bir yılda yükselme sebebi, Suriye’de güvensizlik ortamının devam etmesinin, Lübnan çıkarlarına aykırı olmasıdır. Söz konusu güvensiz durum bir yandan Lübnan gelişmelerini etkilerken, diğer yandan Lübnan’da bulunan 100 binlerce Suriyeli sığınmacı Beyrut’tan onları kendi ülkelerine geri göndermesi için ortam hazırlamasını istiyor.

Şimdi ise Lübnan’ın Şam için yeni büyükelçi ataması ise Suriye’de mevcut olan iktidar düzenini resmiyete tanıması anlamındadır. Bu da Lübnan’ın Suriye gelişmelerinden duyduğu endişelerin azalmasına ve özellikle sığınmacılar için bir çözüme ulaşma yoluna açabilir.