Mogherini’nin Bercam Nükleer Anlaşmasının Korunmasına ve SPV’nin uygulanmasına Vurgusu

İran ve 5+1 grubu arasında sağlanan Bercam Nükleer Anlaşması, Amerika’nın Mayıs 2018’de bu uluslararası anlaşmadan çekilmesi ile yeni bir aşamaya ayak bastı.

Amerika’nın bu anlaşmadan çekilmesinin ardından başka taraflar özellikle de Avrupa Birliği bu tek taraflı siyaseti eleştirdi. Bu doğrultuda Avrupa Birliği Dış Siyaset Temsilcisi Federica Mogherini de defalarca bu anlaşmanın işlevselliğine değinerek bu anlaşmanın korunması gerektiğine vurgu yaptı.

Mogherini 1 Ocak 2019’da özel weblog’unda yayımladığı yazıda, İran ile imzalanan nükleer anlaşmanın üstünden 2.5 yıl geçmesine rağmen bu anlaşmanın hala işe yaradığını ve İran’ın nükleer faaliyetlerini askeri olmayan türünü güvence altına alındığını bildirdi.

Böylece Brüksel, Washington’un psikolojik savaşı ve tehditlerine karşın bu uluslararası anlaşmayı korumakta ısrarcıdır. Bu doğrultuda Mogherini başka bir yazısında Bercam Nükleer Anlaşmasının korunmasını 2018 yılının en önemli olaylarından biri olarak nitelemiş ve SPV özel mali sistemin oluşturulması doğrultusundaki çabaların 2019’da da devam etmesi gerektiğine vurgu yapmıştır.

Halbuki Amerika’nın İran aleyhindeki yaptırımlarının ikinci etabının başlamasından iki aya yakın bir zaman geçmesine rağmen SPV hala Avrupalılar tarafından uygulamaya geçmemiştir. Mogherini ise bu sistemi oluşturmaya yönelik çabaların devam etmekte olup yeni yılda daha ciddi bir şekilde sürdürüleceğini iddia etmektedir. Ancak şimdiye dek bu alandaki çabalar belli ve elle tutulabilir bir sonuca ulaşmamıştır. Bu mesele ise İran’ın ciddi uyarıları ile karşılaşmıştır. Tahran defalarca Bercam Nükleer Anlaşmasının korunması için bütün tarafların ciddiyet ile çalışması ve sonuçta Amerika’nın İran aleyhindeki yaptırımların etkisini en aza indirmesi ile mümkün olabileceğini duyurmuştur.

İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, 24 Aralık 2018’de Fars Haber Ajansına verdiği röportajda   Avrupalıların masraflara katlanmaya hazır olmadıklarını belirterek şunları kaydetti:” Avrupalılar İran karşısında ciddi bir fırsat elde ettiler ancak bu fırsatı Amerika karşısındaki pasifliği ve eylemsizlik yüzünden veya içlerindeki koordinasyonsuzluk ve fırsatları iyi kullanamamalarından dolayı kaybettiler. SPV konusunda zararlı çıkan taraf ise yine Avrupalılar olmuştur. “

Avrupa ile Amerika arasındaki ihtilafların özellikle de Bercam Nükleer Anlaşması konusunda olduğu gibi günden güne arttığı bir ortamda, SPV’nin uygulanması Avrupa Birliğinin bağımsız davranmasını ve Amerika’nın tek taraflılığına karşı çıkmasını açıkça ortaya koyabilir. Amerika’nın bu uluslararası anlaşmadan çekilmeye yönelik yaklaşımı ise tek taraflılık, zorbalık ve kendi isteklerini başka ülkelere dayatma çerçevesinde gerçekleşmiştir. Bu yüzden İran İslam Cumhuriyeti de Avrupa Birliğinin gerçekten Bercam Nükleer Anlaşmasını korumak istemesi halinde Washington’un zorba yaklaşımı karşısında durmasını ve İran’ın yasal haklarını savunmasını bekliyor. Amerika karşısında gösterilecek direniş, Avrupalılar için masrafların da göze alınması anlamına gelir. Avrupalıların bir bedel ödemeden Bercam Nükleer Anlaşmasını korumak istemeleri ise gerçekçi bir yaklaşım olmayacaktır.