Zarif Amerika’yı uyardı; Bercam’dan çıkmak, şartları İran lehine değiştirecek

İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri bakanı Muhammed Cevad zarif Amerika’nın İran karşıtı düşmanlıklar ve hasmane siyasetini izlediğini işaretle,   İran’ın  uluslararası Bercam nükleer anlaşmasının  tahribine karşı cevabının, Amerika’nın hoşuna gitmeyeceğini söyledi.

Dışişleri bakanı Zarif Russia Today Televizyon kanalına verdiği demeçte, İran’ın nükleer faaliyetleri konusundaki Bercam nükleer anlaşma ile ilgili yaptığı açıklamada; “Amerika’nın bu anlaşmadan çıkması halinde bir kez daha dünyaya güvenilmez olduğunu göstereceğini, zira Barcam nükleer anlaşmasının uluslararası bir anlaşma olduğunu” vurguladı.  Zarif Amerika’nın söz konusu uluslararası anlaşmadan çıkması halinde, dünya toplumuna olumlu bir mesaj iletmeyeceğine  değinerek,  bu kararın gerçekleşmesi halinde İran’ın da sayısız seçenekleri olacağını ve onları uyguladığı zaman Amerika’nın asla hoşuna gitmeyeceğini söyledi.

İran’ın barışçıl nükleer faaliyetleriyle ilgili olan Bercam, Uluslararası bir anlaşma olmanın yanı sıra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararnamesinin de desteğinde bulunduruyor; fakat Amerika yeni hükümetinin bu anlaşmayı olan bakış açısı tek yanlı ve bireysel yaklaşıma dayalıdır. Bu şartlarda Amerika başkanı Trump ülkesinin milli çıkarları ve değerlerini gözetirken, nükleer anlaşmanın Washington  için yararlı olmadığını düşünüyor. Trump’ın Beyaz Saray’a girmesi ile birlikte, Amerika dış siyasetinin felsefesi yön değiştirdi, böylece tek yanlı siyasetleri, çok yönlü siyasetlerin yerini aldı. Uluslararası Bercam nükleer anlaşması, toplu işbirliğinin ürünüdür. Bu yüzden tüm ülkelerin çıkarlarını %100 temin etmesi anlamında değildir. 5+1  grubu ülkeleri ve İran, uzun süreli sıkı müzakereler sonucu,  Bercam olarak anılan anlaşmaya vardılar ve 104 sayfadan oluşan bu anlaşmayı gerçekleştirmeyi ve ona bağlı kalmayı taahhüt ettiler.

Fakat günümüzde Amerika yönetimindeki değişiklik ile birlikte bu ülke, tek yanlı politikalar yönünde adım atarken, nükleer anlaşmanın geleceğinin garanti edilmesi kolay görünmüyor. Amerika’nın Paris  iklim anlaşmasından çıkması ve Kudüs konusundaki tek yanlı tutumu dikkate alındığında, Amerika’nın bu tutumunu diğer  uluslararası anlaşmalar, bu cümleden Bercam nükleer anlaşması konusunda da uygulaması muhtemel görünüyor. Bu şartlarda Avrupa Birliği’nin Amerika alanı  dışında aktif bir oyuncu olarak  rol alması zaruri görünüyor.

Avrupa Birliği dış siyaseti sorumlusu Federica Mogherini son zamanlarda Amerikalılara yönelik yaptığı açıklamada,  Barcam nükleer Anlaşmasının tek paragrafının bile tekrar müzakereye açılamayacağını,  Zira tüm bölümlerinin birbirine bağlı olduğunu belirterek, anlaşmasının değiştirilmesinden söz edenin, bu anlaşmayı iyice bilmediğini gösterdiğini söyledi.

Avrupalıların nükleer anlaşmaya eşlik etmeleri olumlu ve savunabilecek bir konudur, fakat Avrupalı ülkeler kendi dış siyasetlerini Amerika’nın şemsiyesinden çıkarmaya çalışmaları gerekiyor. Bercam nükleer anlaşması şahsi veya ikili bir anlaşma değildir. Bu yüzden Amerikalılar Bu anlaşma sayesinde İran karşıtı düşmanca siyasetlerini yürütemezler. Bercam nükleer anlaşmasını zedeleyecek her türlü girişim, sadece uluslararası bir anlaşmayı tahrip  girişimi sayılmayacaktır, aynı zamanda Amerika’nın uluslararası anlaşmalar ve yasalara olan kayıtsızlığı ve ilgisizliğini gösterecektir. Üstelik bu tutumun devam etmesi bizzat Avrupalıların da zararına olacaktır.

İran’ın tek başına Amerika’nın uluslararası nükleer anlaşmadan çıkışına karşı çeşitli seçenekleri hazır bulunduruyor ve Trump  yönetiminin tek yanlı siyasetleri ve hırsına teslim olmayacaktır. Zarif’in de uyarıda bulunduğu gibi, Washington’un uluslararası Bercam nükleer anlaşmasından çıkışına  karşı İran’ın sayısız seçeneklerini kullanması,  şartları Amerika’nın hiç de hoşuna gitmeyecek şekilde değiştirecektir. Eğer Amerika uluslararası Bercam nükleer anlaşmasını yok sayarsa, İran da ağır su üretimi,  uranyum zenginleştirme oranı,  yeni nesil santrifüjleri araştırması, geliştirilmesi ve kullanılması gibi alanlarda faaliyet göstererek şartları kendi lehine değiştirebilir./