UAEA yönetim kurulunun İran karşıtı bildirisi

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı-UAEA yönetim kurulu, Rusya ve Çin’in tüm muhalefetlerine rağmen İran karşıtı Avrupa troykasının siyasi bildirisini onayladı.

UAEA yönetim kurulu Cuma günü İngiltere, Fransa ve Almanya’nın İran karşıtı bildirisini onaylayarak İran’dan taahhütlerine bağlı kalmasını ve bu uluslararası kurum ile işbirliğine bağlı kalmasını istedi.

Nitekim dün İran karşıtı kararnamenin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Yönetim Kurulu toplantısında geçmesinin ardından gazetecilere açıklama yapan Ajans genel müdürü Rafael Grossi, İran’ın nükleer konusu hakkında tek yolunun işbirliği olduğunu belirterek, erişim ve İran ile işbirliğinden başka bir yolun olmadığını kaydetti.

2015 yılında Bercam nükleer anlaşması, İran ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi beş daimi üyesi ile Almanya’dan oluşan 5+1 grubu arasında imzalanması ardından UAEA anlaşmada belirlenen sorumlulukların doğruluğunu denetleyen tek merci olarak, çeşitli raporlar yayınladı.

Ajans’ın Bercam’ın doğruluğu ile ilgili yayınladığı son 15 raporunda sürekli İran’ın işbirliğini ve nükleer faaliyetlerinin barışçıl olduğunun altını çizmiştir. Buna ilaveten raporlarda Ajans denetçilerine her yıl en az 33 ek erişim sağlandığını duyurdu.

Bu şartlarda Ajans’ın Siyonist rejimin casusluk ve iddialara dayalı bilgilere istinaden İran’ın 2 nükleer tesisine ulaşma isteğinin abartılmasının hiçbir şekilde hukuki temeli olmadığı gibi sorumluluk sahibi olan bu kurumun konumunu da sorgulayacaktır.

Koruma stratejinin ötesinde her türlü istek için temel oluşturacak iddiadan ibaret olan bilgilerin her türlü kullanımı, UAEA tüzüğü ile örtüşmüyor ve iddia edilen bilgilerin de Ajansın denetleme çalışma sürecinde yer almaması ve İran için de bir sorumluluk oluşturmaması gerekiyor.

Bu şartlarda İran’ın UAEA ile iyi ve üst düzeyli işbirliği ise Ajans’ın soru ve taleplerinin temelini oluşturmalı, fakat UAEA Bercam’a taraf olan Avrupa troykasının eşliğinde Amerika’nın siyasi baskıları sonucu teknik gerçeklerle bağdaşmayan taleplerde bulundu.

Kararın aşırı istekten başka bir şey olmadığını ifade eden İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı -UAEA nezdindeki daimi temsilcisi Kazım Garibabadi, İran’ın böyle bir durumu kim tarafından olursa olsun reddettiğini, kararın teknik gerçeklerle alakasının olmadığını ve sadece siyasi amaçlı profesyonel olmayan bir gündemle alındığını söyledi.

Tabi ki her türlü denetleme işlemi, İran ve UAEA’nın hüsnüniyet ile gerçekleşen işbirliğini gerektiriyor ve İran’ın Ajans denetçilerine sağladığı ulaşım nedeni ile Avrupa troykasının bildirisi kapsamında yeni iki ulaşım talebin yapılması ise acemi ve siyasi bir çalışma gündemi anlamındadır.

Garibabdi ayrıca İran’ın tek başına 2019 yılında 432 denetleme ile UAEA’ın tüm dünya çapındaki denetlemelerinin en az %20’sini gerçekleştirdiğini de belirtti.

Aslında İran’ın UAEA ile işbirliği, Tahran’ın hüsnü niyetini gösteriyor ve bu şartlarda Ajans yönetim kurulunun bildirisi bağlayıcı olmadığı ve İran’a, iddia edilen bilgilere dayanarak Ajans ile daha fazla işbirliği zorunluluğu oluşturmadığı söylenmelidir.