İran, Türkiye ve Rusya 3’lü zirvesi

Rusya’nın başkenti Moskova dün oldukça önemli bir zirveye evsahipliği yaptı. İran, Türkiye ve Rusya dışişleri ve savunma bakanları, Moskova’da Halep başta olmak üzere Suriye’deki son gelişmeleri ele almak üzere toplandılar.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Cevad Zarif, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve İran Savunma Bakanı General Hüseyin Dehgan da Rus Mevkidaşı General Şoygu ile 3’lü zirveden önce başbaşa görüşmelerde biraraya geldiler, ardından İran, Türkiye ve Rusya 3’lü zirvesi düzenlendi.

3’lü zirvenin ardından İran, Rusya ve Türkiye dışişleri bakanları ortak bir bildiri yayınlayarak, etnik köken, din ve mezhep gözetmeksizin Suriye’nin bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünün korunmasına vurgu yaptılar. Bu bildiri uyarınca, hem İran, hem Türkiye ve hem Rusya, Suriye münakaşasının askeri çözümü olmadığına vurgu yaptılar.

Moskova’daki zirvede 3 ülke dışişleri bakanları arasında yapılan görüşmeye ve yayınlanan bildiriye bakıldığında, Tahran, Ankara ve Moskova’nın Suriye’nin kuzeyinde Haleb’in doğusundaki tahliyelerin gerçekleşmesi için ortak çabaları sıcak karşıladığı anlaşılıyor.

İran, Türkiye ve Rusya bu zirvede, Suriye’de siviller ve silahlı muhaliflerin gönüllü tahliye sürecinin güvenli biçimde ve aralıksız tamamlanmasını taahhüt ettiler.

Moskova zirvesinde İran, Türkiye ve Rusya yetkilileri, her üç ülkenin Suriye’de ateşkesin başka noktalara taşınması, insani yardımların herhangi bir engele takılmadan yapılması ve sivillerin Suriye’nin genelinde serbest şekilde hareket etmeleri üzerinde mutabık kaldılar.

Ortak bildirinin devamında 3 ülkenin, geleceğe dönük Suriye yönetimi ile muhalefet arasında müzakere ile sağlanacak anlaşmanın garantörleri olarak rol ifa etmeye hazır olduklarının altı çizildi, ayrıca terör örgütleri IŞİD ve Nusra teröristleriyle ortak mücadele için kararlı oldukları vurgulandı.

İran, Türkiye ve Rusya dışişleri bakanları Zarif, Çavuşoğlu ve Lavrov dün Moskva’da ayrıca ortak bir basın toplantısı düzenleyerek, bazı Batı ve bölge ülkelerinin Suriye’deki terörist gruplara desteklerini derhal çekmelerine vurgu yaptı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bütün ülkelerin BM Güvenlik Konseyi Kararnamesi uyarınca, terörizmin kökünü kazımak için her türlü işbirliği yapmaları gerektiğini kaydetti.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de basın toplantısında yaptığı açıklamada, terörizmin hatta kısa süreli siyasi hedefler için bile bir araç olarak kullanılmaması gerektiğini, zira terörizmin ciddi bir tehdit olduğunu ve herkesin terörizmle mücadele etmesi gerektiğini vurguladı.

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Moskova’daki basın toplantısında yaptığı açıklamada, Suriye’deki krizin siyasi çözümü  ve ülke genelini kapsayacak ateşkesin sağlanması için çabaların devam edeceğini kaydetti. İran, Türkiye ve Rusya’nın üzerinde anlaştıkları Moskova bildirisi, Suriye’deki krizin çözüme kavuşması noktasında büyük önem arzetmektedir.

İran, Rusya ve Türkiye dışişleri bakanlarının üzerinde anlaştıkları bildiri, Suriye’deki krizin sona erdirilmesi amacıyla siyasi sürecin canlandırılması ve İran, Rusya ve Türkiye’nin bölgede işbirliğinin devam etmesi açısından da önemlidir.

Bölgede ve Suriye’de etkin üç ülke olaran İran, Rusya ve Türkiye’nin Moskova’da yaptığı bu anlaşma ile Suriye’deki krizin çözümü için bir ümit ışığı doğmuş oldu. Anlaşma uyarınca 3 ülkenin işbirliği Suriye’de yönetim ile muhalifler arasında yapılacak anlaşma sürecini hızlandırabilecektir.

Moskova’daki 3’lü zirvede Suriye’deki krizin çözümüne vurgu yapıldığı gibi, IŞİD ve Nusra gibi terörist gruplarla mücadelenin altı çizilmiş oldu.

Tahran, Moskova ve Ankara bu zirvede ayrıca, Suriye krizi için her türlü askeri çözümü reddederek, siyasi çözüme vurgu yapmış oldular.

Özet olarak Moskova’daki İran, Türkiye ve Rusya 3’lü zirvesi, sonuç itibariyle yararlı bir zirve olduğu ifade edilebilir. Moskova’daki anlaşmanın Suriye’deki krizin çözümü üzerinde nasıl etkili olacağını ilerleyen tarihte ortaya çıkmış olacak.