Gutters’in nükleer anlaşmanın korunması için toplu çaba çağrısı

  • 17 Eylül 2020
  • 6.042 kez görüntülendi.
Gutters’in nükleer anlaşmanın korunması için toplu çaba çağrısı

ABD’nin Mayıs 2018’de nükleer anlaşmadan çekildikten sonra Washington’un isteğine rağmen anlaşmada kalan ülkeler ve taraflar, bu anlaşmanın korunması gerektiğine vurgu yapıyorlar. Fakat Amerika hala yoğun bir şekilde nükleer anlaşmanın çökertilmesi için çalışıyor ve bu mesele BM’nin tepkisine sebep oluyor.

BM genel sekreteri Antonio Guterres Bercam nükleer anlaşmasını “çok taraflı diplomasinin” zaferi olarak değerlendiriyor ve ülkelerden İran ile varılan bu anlaşmayı korumak için mümkün olan her şeyi yapmalarını istiyor. Guterres ayrıca BM genel sekreterliğinin Bercam ile ilgili konularda BM Güvenlik Konseyi ile koordinasyon içinde olacağını duyurdu.
Guterres’in açıklamalarını Trump yönetimine bir tepki olabilir, zira Trump Bercam anlaşmasını onaylayan Güvenlik Konseyi’in 2231 sayılı kararından tek yanlı ve yanlış algı ile İran’a yönelik uluslararası yaptırımları tekrar ihya etmek istedi.
Washington’un, 2231 sayılı karar uyarınca 18 Ekim 2020 tarihinde sona erecek olan İran’a yönelik silah yaptırımını uzatmaya yönelik çalışmalarının başarısız kalması ardından Amerika bu kez 20 Ağustos tarihinde Konsey’e sunduğu taslakla nükleer anlaşmanın İran tarafından ihlal edildiğini iddia ederek uluslararası yaptırımların tetik mekanizması uyarınca otomatik olarak yürürlüğe girmesini istedi. Bu bağlamda Amerika dışişleri bakanı Mike Pompeo 27 Ağustos tarihinde yaptırımların 20  Eylül tarihi gece yarısından itibaren otomatik olarak uygulanacağını iddia etti.
Amerika dışişleri bakanı en son açıklamasında 15 Eylül Salı günü yetkili bir üslupla tüm ülkelerin İran’a karşı uluslararası yaptırımları uygulamak zorunda olduklarını ileri sürdü.
Fakat Pompeo’nun bu iddiaları, Güvenlik Konseyi’nde çoğunluğun Amerika’nın tetik mekanizması ile ilgili yorumunu sorguladılar. Trump yönetiminin sürekli vurgulayarak 20 Eylül tarihinden İran’a yaptırımların uygulanacağını tekrarlamasına rağmen şimdiye kadar hiç bir ülke bu konuda Washington’a eşlik etmeyi kabul etmezken hatta tam tersi Güvenlik Konseyi üyesi 5 daimi ve 10 geçici üyeden 13’ü açıkça yayınladıkları bildiri veya yaptıkları açıklamalarla Washington’un tetik mekanizmanı uygulama yetkiye sahip olmadıını ve bu konuda Amerika’ya eşlik etmeyeceklerini duyurdular.
Washington’un Avrupalı müttefikleri bile bu konuda Çin ve Rusya’ya katıldılar. Nitekim AB dış siyaset uzmanı Josep Borrell İran’a karşı Amerika’nın tetik mekanizmasını kullanma yetkisine sahip olmadığını duyurdu.
Arap dünyasının tanınmış uzman ve gazeteci Abdulbari Atvan Amerika’nın davranışları hakkında şöyle yazıyor:
Pompeo’yu öfkelendiren ise Avrupalıların güçlü karşılığı ve başkan Trump’a nükleer anlaşmadan çekildiği için tetik mekanizmasını aktifleştirme hakkı olmadığını hatırlatmaktır.
Amerika Mayıs 2018’de Bercam nükleer anlaşmadaki ortaklığına son verdiği için Güvenlik Konseyi üyeleri, Washington’un bu anlaşmadan geçen haklardan yararlanamayacakları görüşündeler. Ayrıca Güvenlik Konseyi dönem başkanları olan Endonezya ve Nijer de konseyde geniş muhalefeti dikkate alarak Washington talebinin geçersiz olduğunu belirttiler.
Güvenlik Konseyi 25 Ağustos oturumunda dönem başkanı Amerika’nın tetik mekanizması ile ilgili tutumuna karşı, konseyin bu konuda daha fazla girişimde bulunacak konumda olmadığını söyledi.
Akademisyen Muhsin Abdullahi’ye göre tetik mekanizmasının kullanılması kolay olsaydı Amerika Güvenlik Konseyi oylarına ihtiyacı olmazdı.
Bu arada diğer önemli konu, Pompeo 20 Eylül tarihinden İran’a karşı uluslararası yaptırımların uygulanacağını iddia ederken, aslında Washington iddiaları ve bu konuda geçen süreç, Bercam ve 2231 saylı Güvenlik Konseyi kararında gereken sürecin geçirilmediği anlaşılıyor. Bu yüzden Amerika’nın iddiaları üzerinde bir çizgi çizildiği anlaşılıyor./

ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.